پاسخ عملکردها و صفات زراعی پنج رقم ارزن دانه‌ای به تاریخ کاشت

به­منظور بررسی اثر تاریخ­های مختلف کاشت بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد پروتئین ارقام ارزن دانه­ای در منطقه بیرجند، آزمایشی در سال 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند به­صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تاریخ کاشت به­عنوان عامل اصلی در سه سطح (23 اردیبهشت، 13 خرداد و 3 تیر) و رقم به­عنوان عامل فرعی در پنج سطح (باستان، چماقی، پیشاهنگ، گاورس سفید و گاورس زرد) در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل تاریخ کاشت و رقم بر تعداد پنجه در بوته، تعداد دانه در پانیکول، درجه روز رشد تا رسیدگی فیزیولوژیکی، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد پروتئین تاثیر معنی­داری داشت. مقایسه میانگین­ها نشان داد که تاریخ کاشت 13 خرداد با میانگین 97/736 عدد بیشترینتعداد پانیکول در متر مربع و تاریخ کاشت 3 تیر با میانگین 3 گرم بیشترین وزن هزار دانه را به خود اختصاص داد. همچنین، بیشترین تعداد پانیکول در متر مربع با میانگین 2/742 عدد در رقم گاورس سفید و بیشترین وزن هزار دانه با میانگین 2/4 گرم به رقم پیشاهنگ اختصاص یافت. رقم چماقی در تاریخ کاشت 13 خرداد با میانگین 2/323 گرم در متر مربع بیشترین عملکرد دانه و با میانگین 1/37 گرم در متر مربع بیشترین عملکرد پروتئین دانه را به خود اختصاص داد اما بیشترین عملکرد بیولوژیک با میانگین 2/1207 گرم در متر مربع مربوط به رقم گاورس زرد در تاریخ کاشت23 اردیبهشت بود. به­طورکلی، نتایج این تحقیق نشان داد که برای کشت رقم چماقی، تاریخ کاشت 13 خرداد و برای کشت رقم گاورس زرد، تاریخ کاشت  3 تیر برای زراعت ارزن در بیرجند می­تواند مناسب می­باشد.